Yn dominyddu gorwel Rhosllanerchrugog ers 1926.

Yn gartref i'r celfyddydau, adloniant ac ymgysylltu â'r gymuned, mae gan y theatr hon ei gwreiddiau'n gadarn yn nhreftadaeth mwyngloddio ardal Wrecsam. Fe'i hadeiladwyd gan y ‘Miner's Welfare Organisation’, sy'n rhoi'r enw unigryw 'Stiwt', byr am Institute, a gododd 1c y dunnell o lo ym mlynyddoedd anodd y dirwasgiad rhwng 1924-1926. Roedd cyflogau prin y glowyr hefyd yn arbed 2c yr wythnos i sicrhau bod y fenter yn cael ei gefnogi.

Ers agor ar 25 Medi 1926, mae Theatr y Stiwt wedi gweld llawer o ddyddiau llwyddiannus. Hynny tan 1977 pan gaeodd yr adeilad ei ddrysau a dechreuodd y theatr gyfnod o ddirywiad, gan adlewyrchu diwedd y diwydiant mwyngloddio. Ar ôl cael ei ystyried i'w ddymchwel oherwydd cwympo i adfeilion, aeth The Stiwt Theatre trwy garreg filltir enfawr yn ei hanes. Daeth 3,000 o bobl i ffarwelio â'u theatr annwyl ac yn hytrach addo adnewyddu'r adeilad i ddod o hyd i lwybr llwyddiannus newydd. Mae bellach yn adeilad rhestredig Gradd II,

Ffurfiwyd Ymddiriedolaeth Gelfyddydau Stiwt Cyf, bwrdd ymddiriedolwyr sydd wedi'u grymuso i sicrhau bod y Theatr hon yn ffynnu am flynyddoedd i ddod. Gyda rhaglen o theatr, sioeau cerdd, comedi a pherfformiadau teyrnged i wasanaethu ardal Wrecsam ac ymhell y tu hwnt, nod Theatr Stiwt yw bod yn lle blaenllaw o ragoriaeth. Mae cynlluniau y bydd hwn yn dŷ hyfforddi ar gyfer gwahanol ddisgyblaethau yn y diwydiant theatr gan gynnwys rhaglen o ddigwyddiadau sy'n anelu at ddatblygu talent newydd. Mae grwpiau cymunedol yn galw'r Theatr hon yn gartref iddynt lle mae'r Gymraeg yn cael ei dysgu mewn gweithdai, crefftau'n cael ei gwneud a chanu caneuon, i gyd wedi'u cynllunio i homogeneiddio ein cymuned hynod gydweithredol.

Mae Theatr y Stiwt yn croesawu pawb i ddod i ddysgu a chwarae, i ddathlu a chael eu diddanu. Galwch heibio am ymweliad neu archebwch ar gyfer ein sioeau nesaf a gweld drosoch eich hun  theatr a chymuned wych y medrwch ei fwynhau i’r eithaf